Deniz suyunun olağanların üzerinde ısınmasıyla birlikte, geçtiğimiz ocak ayında Çanakkale’de müsilajın tekrar ortaya çıkmaya başladığını lisana getiren Moleküler Biyoloji ve Genetik Uzmanı Dr. Öğr. Üyesi Esma Ulusoy, “Normalde nisan ayında beklenen bu artış, çok daha evvel görüldü. Son devirde havaların soğumasıyla birlikte, bu artış süreksiz olarak yavaşlasa da büsbütün ortadan kalkmış değil.” dedi.
2021’deki müsilaj felaketinden sonra Türkiye’de çeşitli tedbirler alındığını hatırlatan Dr. Öğr. Üyesi Esma Ulusoy, “Birleşmiş Milletler raporu, felaketlerin son 50 yılda beş kat arttığını gösteriyor. Bu, global ısınmanın önemli tesirini ve gezegenimizi giderek daha yaşanmaz hale getirmedeki rolünü açıkça gösteriyor.” dedi.
Üsküdar Üniversitesi Mühendislik ve Doğa Bilimleri Fakültesi (MDBF) Moleküler Biyoloji ve Genetik Bölümü’nden Dr. Öğr. Üyesi Esma Ulusoy, müsilaj sıkıntısına dikkat çekti.
Müsilaj salgısı gerilim şartlarında çokça üretiliyor
Müsilaj salgısını okyanus, deniz ve göllerde yaşayan fitoplanktonların, gerilim şartlarında (besin kıtlığı, kolonizasyon gibi) çokça ürettiklerini kaydeden Dr. Öğr. Üyesi Esma Ulusoy, “Serbest oksijenin üçte ikisini üreten bu mikroskobik algler, denizlerdeki kirlilikle artan azot ve fosforun yanı sıra uygun sıcaklık şartlarını da bulduğunda inanılmaz bir süratle çoğalır. Bu da sularda tehlikeli mikropların çoğalmasına yol açar. Bu mikro alglerin oluşturduğu müsilaja tutunan mikroplar, dev kütlelere dönüşerek hem denizin üstünde hem de tabanında birikir. Sonuç olarak, deniz canlılarının vefatına, makûs bir kokuya ve büyük bir etraf felaketine neden olur.” dedi.
Dünyada müsilaj ne durumda?
Deniz suyunun olağanların üzerinde ısınmasıyla birlikte, geçtiğimiz ocak ayında Çanakkale’de müsilajın tekrar ortaya çıkmaya başladığını lisana getiren Dr. Öğr. Üyesi Esma Ulusoy, “Normalde nisan ayında beklenen bu artış, çok daha evvel görüldü. Son periyotta havaların soğumasıyla birlikte, bu artış süreksiz olarak yavaşlasa da büsbütün ortadan kalkmış değil. Bilhassa kapalı ve dingin sulara sahip denizlerde görülen müsilaj olgusu, dünyada birinci sefer 1729’da Adriyatik Denizi’nde kaydedilmiş, ikinci olarak 1860’ta Yeni Zelanda’da gözlemlenmiştir. Sonrasında uzun yıllar boyunca Adriyatik, Tiren, Ligurya, Baltık, Ege ve Alboran denizlerinde, ayrıyeten Japonya ve Meksika Körfezi’nde de görülmüştür. 1900’lerden itibaren Adriyatik Denizi’nde sıkça rastlanan bu olay, İtalyan hükümetinin sıkı kontrolleri sayesinde son on beş yıldır neredeyse büsbütün ortadan kalkmıştır.” diye konuştu.
Türkiye’de müsilaj meselesiyle mücadele…
Türkiye’de birinci müsilaj olayının 1992 yılında Erdek Körfezi’nde dalış atletleri tarafından gözlendiğini tabir eden Dr. Öğr. Üyesi Esma Ulusoy, şöyle devam etti:
“2007-2008 yılları ortasında Çanakkale Boğazı’ndan İzmit Körfezi’ne kadar bariz bir müsilaj oluşumu tespit edildi. 2010-2020 yılları ortasında, Marmara Bölgesi’ndeki sanayi, kentsel ve ziraî faaliyetlerden kaynaklanan atık sular, denizdeki azot ve fosfor yükünü arttırarak asitleşmeye ve oksijen konsantrasyonunun azalmasına neden oldu. Bu atık suların yüzde 80’i İstanbul’dan, geri kalanı ise sırasıyla Kocaeli, Bursa, Tekirdağ, Balıkesir, Yalova ve Çanakkale’den gelmektedir. Tüm bunlara ek olarak, global ısınmadaki artış, deniz suyu sıcaklığını olağandışı düzeylere yükseltmiş ve müsilaj oluşumunu tetiklemiştir. 2021 yılının ocak ayında başlayan ve yaz aylarına kadar kilometrelerce yayılan müsilaj felaketini hepimiz hatırlıyoruz. Aslında, Çanakkale ve İstanbul Boğazlarındaki akıntılar sayesinde asırlarca kendini koruyabilen Marmara Denizi, artık bu yükü taşıyamadığını bize tekraren göstermiştir. Bilhassa 2021’deki bu felaketten sonra, Türkiye’de müsilaj sıkıntısıyla gayret kapsamında hükümet ve ilgili kurumlar tarafından çeşitli tedbirler alınmıştır. Bu tedbirler, deniz kirliliğinin azaltılması, atık su arıtma tesislerinin güzelleştirilmesi ve ekosistemin korunması üzere alanlara odaklanmıştır.”
Alınan esas tedbirler neler?
2021’deki müsilaj felaketinden sonra Türkiye’de çeşitli tedbirler alındığını hatırlatan Dr. Öğr. Üyesi Esma Ulusoy, bu tedbirleri şöyle sıraladı:
“Atık su arıtma tesislerinin geliştirilmesi: Evsel ve endüstriyel atık suların arıtılmadan denize bırakılmasını önlemek için, mevcut tesislerin kapasiteleri arttırılıp yeni ileri biyolojik arıtma tesisleri kurulmuştur.
Denetimlerin artırılması: Deniz araçlarının sintine suyu ve kirli balast sularının kaçak deşarjını önlemek için kontroller sıkılaştırılmış, izleme faaliyetleri uydu ve insansız hava araçları ile desteklenmiştir.
Tarımsal kirliliğin azaltılması: Azot ve fosfor kullanımını denetim altına almak için farkındalık projeleri ve düzgün tarım uygulamaları hayata geçirilmiştir.
Marmara denizi müdafaa alanları: Bazı bölgeler müdafaa alanı ilan edilmiş ve balıkçılara ekonomik takviye sağlanmıştır.”
2024 tarihin en sıcak yılı olarak kaydedildi!
Bu tedbirlerin müsilaj sıkıntısının tahlili için kritik adımlar olduğunu lisana getiren Dr. Öğr. Üyesi Esma Ulusoy, “Ancak tüm paydaşların sürdürülebilir tahliller sağlamak için iş birliği yapması ve çevresel farkındalığı artırması temeldir. Avrupa Birliği’ne bağlı Copernicus İklim Değişikliği Örgütü’nün bilgilerine nazaran, 2024 tarihin en sıcak yılı olarak kaydedildi. Ayrıyeten, Birleşmiş Milletler raporu, felaketlerin son 50 yılda beş kat arttığını gösteriyor. Bu, global ısınmanın önemli tesirini ve gezegenimizi giderek daha yaşanmaz hale getirmedeki rolünü açıkça gösteriyor. Hasebiyle kararlı ve süratli bir biçimde hareket edilmesi geleceğimiz açısından çok kıymet arz ediyor.” biçiminde kelamlarını tamamladı.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
